Posts

ਬੋਲੀ: ਮਾਹੀਆ ਮੇਰਾ.....

ਬੋਲੀ ਮਾਹੀਆ ਮੇਰਾ ਏਅਰ ਪੋਰਟ ਤੇ, ਟੈਕਸੀ ਨਿੱਤ ਚਲਾਉਂਦਾ ਗੋਰੇ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਪਿੱਛੇ ਬਹਿ ਜਾ, ਗੋਰੀ ਨਾਲ ਬਿਠਾਉਂਦਾ ਜੇਹੜਾ ਦਿੰਦਾ ਟਿੱਪ ਤੇ ਰਹਿੰਦਾ, ਓਹਦੇ ਹੀ ਗੁਣ ਗਾਉਂਦਾ ਜੇਹੜਾ ਦੇਵੇ ਮਸਾਂ ਕਿਰਾਇਆ, ਗਾਲ਼ਾਂ ਓਹਨੂੰ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਮੂੰਹ ਹਨੇਰ੍ਹੇ ਘਰ ਤੋਂ ਜਾਵੇ, ਸ਼ਾਮੀਂ ਦੇਰ 'ਨਾ ਆਉਂਦਾ ਜਾਨ ਤੋੜ ਕੇ ਲੰਮੀਆਂ ਸ਼ਿਫਟਾਂ, ਰਹੇ ਵਿਚਾਰਾ ਲਾਉਂਦਾ ਆਉਂਦਾ ਘਰ ਜਦੋਂ ਕੈਸ਼ ਕਮਾ ਕੇ, ਮੈਨੂੰ ਨੋਟ ਫੜਾਉਂਦਾ ਨੀ ਮੈਂ ਮਰ ਜਾਣੀ ਨੂੰ, 'ਕੰਗ' ਤਾਂ ਬੜਾ ਹੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਨੀ ਮੈਂ ਮਰ ਜਾਣੀ ਨੂੰ, 'ਕਮਲ' ਬੜਾ ਹੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਨੀ ਮੈਂ ਮਰ ਜਾਣੀ ਨੂੰ----

ਨਜ਼ਮ: ਸਾਜ਼ਸ਼ (ਪਾਸ਼ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ)......

ਸਾਜ਼ਸ਼ (ਪਾਸ਼ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ) “ਪਾਸ਼ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਿਆ?” ਜਦ ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੀ ਕਾਲਜ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਣ ਕਰਕੇ, ਹੈਰਾਨੀ ਭਰੇ ਹਾਵ ਭਾਵ ਮੇਰੇ ਚਿਹਰੇ ਉਤੇ ਉਭਰੇ ਵੇਖ, ਉਹ ਸਮਝ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜਵਾਬ “ਨਹੀਂ” ਹੈ. ------------- ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ‘ਪਾਸ਼L’ ਲੱਭਿਆ! ਪੜ੍ਹਿਆ!! ਫਿਰ ਸਮਝ ਆਈ, ਕਿ ਕਿਉਂ, ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ 'ਤੇਰੇ' ਵਾਰੇ। ੧੦ + ੨ ਤੱਕ ਕਦੀ ਕਿਸੇ ਸਲੇਬਸ ਦੀ ਕਿਤਾਬ 'ਚੋਂ ਤੇਰੀ ਨਜ਼ਮ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੱਕਿਆ? ਤੇਰੀ ਤਿੱਖੀ ਸੋਚ ਦੀ ਮਹਿਕ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਈ? ਮੁਰਦੇ ਵਿੱਚ ਜਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਤੀਰ ਮੇਰੀ ਹਿੱਕ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਖੁੱਭਿਆ? ----------------- ਹਾਂ, ਹੁੰਦਾ ਵੀ ਕਿਵੇਂ? ਜਿਸ ‘ਸੋਚ’ ਖਿਲਾਫ ਤੇਰੀ ਲੜਾਈ ਸੀ ਓਸ ਸੋਚ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਤਾਂ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਸਲੇਬਸ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਰੁਲ਼ਦੀਆਂ ਫਿਰਦੀਆਂ ਹਨ! ਜਿਹੜੀਆਂ ਜੰਮਦੀਆਂ ਕਲੀਆਂ ਨੂੰ ਮਹਿਕ ਵਿਹੂਣਾ ਹੀ ਰੱਖਣਾ ਲੋਚਦੀਆਂ ਨੇ! ਸਿਰਫ਼ ਕੁਰਸੀ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਵਾਰੇ ਹੀ ਸੋਚਦੀਆਂ ਨੇ!! ----------------- ਅੱਜ ਫਿਰ ਓਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੇਰੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਤੇ ਮੇਰੀਆਂ ਸੋਚਾਂ ਦੇ ਝਰਨੇ 'ਚੋਂ ਇਹ ਖਿਆਲ ਕਿਰਿਆ ਕਿ ਪਤਾ ਨਹੀਂ, ਐਨੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਅੱਜ ਵੀ ਤੇਰਾ ਨਾਮ ਪੁੰਗਰਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਤੇ ਤ੍ਰੇਲ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਵਾਂਗ ਚਮਕਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਨਹੀਂ? ਜੰਮਦੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਤੇ

ਕਵਿਤਾ: ਖਿਆਲੀ ਘੋੜਾ......

ਖਿਆਲੀ ਘੋੜਾ ਨੀਂਦ ਦੇ ਵਿੱਚ ਖਿਆਲੀ ਘੋੜਾ ਐਧਰ ਨੂੰ ਕਦੀ ਓਧਰ ਮੋੜਾਂ ਸੋਚਾਂ ਦਾ ਜੰਜ਼ਾਲ ਹੈ ਵਿਛਿਆ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੁਣਦਾ ਮੇਰੀ ਵਿਥਿਆ ਕਿੱਥੋਂ ਲੱਭਾਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਪੁੱਛਾਂ ਪਈਆਂ ਹਰ ਪਾਸੇ ਹੀ ਥੋੜਾਂ ਨੀਂਦ ਦੇ ਵਿੱਚ--- ਪਹੁੰਚਾ ਸੀ ਜਦ ਰੱਬ ਦੇ ਮੈਂ ਘਰ ਵੇਖ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਭੇੜ ਲਿਆ ਦਰ ਆਖਣ ਲੱਗਾ, ਪੁਜਾਰੀ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਗੱਲ ਦੀ ਤੋਟ ਹੈ ਤੈਨੂੰ ਜੇ ਆਖੇਂ ਤਾਂ ਕਰਾਂ ਨਿਬੇੜਾ? ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਸਭ ਦੀਆਂ ਡੋਰਾਂ ਨੀਂਦ ਦੇ ਵਿੱਚ--- ਮੈਂ ਆਖਿਆ ਹੈ ਮਿਲਣਾ ਰੱਬ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਭ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਮੈਂ ਦੱਸਦਾਂ ਤੈਨੂੰ ਰੱਬ 'ਬਿਜ਼ੀ' ਤੂੰ ਦੱਸ ਦੇ ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਕਹਿਣਾ ਮੰਨਦਾ ਜਿੱਧਰ ਚਾਹਵਾਂ ਦਿਆਂ ਮਰੋੜਾ ਨੀਂਦ ਦੇ ਵਿੱਚ--- ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਸੇ ਜਦ ਨਾ ਲਾਇਆ ਥੱਕ ਹਾਰ ਮੈਂ ਤਰਲਾ ਪਾਇਆ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਫਿਰ ਅੰਤ ਪੁਜਾਰੀ ਕਿਉਂ ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਮੱਤ ਹੈ ਮਾਰੀ? ਇੱਥੇ ਕੀ, ਉਹ ਸਭ ਥਾਂ ਰਹਿੰਦਾ ਇਹ ਤਾਂ ਰੋਟੀ ਦਾ ਬੱਸ ਤੋਰਾ ਨੀਂਦ ਦੇ ਵਿੱਚ ਖਿਆਲੀ ਘੋੜਾ ਐਧਰ ਨੂੰ ਕਦੀ ਓਧਰ ਮੋੜਾਂ---

ਨਜ਼ਮ: ਫੁੱਲ ਦੀ ਆਸ.......

ਫੁੱਲ ਦੀ ਆਸ ਫੁੱਲ ਕੰਡਿਆਂ ਨਾਲ ਭਿੜਦਾ, ਭਿੜਦਾ ਭਿੜਦਾ ਹੈ ਖਿੜਦਾ ਕੰਡਿਆਂ ਦਾ ਕਾਰਜ ਤਾਂ ਹੈ ਉਸ ਦੀ ਰਖਵਾਲੀ ਕਰਨਾ, ਪਰ ਕਰਦੇ ਨੇ ਉਲਟ। ਪਰ ਫੁੱਲ ਦੀ ਸੋਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਹੈ ਵੱਖਰੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੀ ਝੋਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸੱਖਣੀ ਉਸ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਸ਼ਬੋਅ ਕੁਝ ਰੰਗ ਥੋੜਾ ਸੁਹਜ ਥੋੜੀ ਸੁੰਦਰਤਾ। ਪਰ, ਕੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਵਾਰਨਾ ਨਹੀਂ ਵਿਗਾੜਨਾ ਹੀ ਆਉਂਦਾ ਏ ਫੁੱਲ ਮਾਣ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਆਪਣਾ ਆਪ ਲੁਟਾਉਣਾ ਜਾਣੇ ਆਸ'ਚ ਜਿਉਂਦਾ ਮਹਿਕ ਖਿਲਾਰੇ। ਕੰਡਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਲ਼ਦਾ, ਝੱਖੜਾਂ'ਚ ਵਧਦਾ ਤੁਫ਼ਾਨਾਂ, ਹਨੇਰੀਆਂ'ਚ, ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਵੀ ਖਿੜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ, ਚਹਿਕਦਾ ਰਹਿੰਦਾ, ਮਹਿਕਦਾ ਰਹਿੰਦਾ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਬਾਗ'ਚ ਨਵੀਂਆਂ ਖਿੜਦੀਆਂ ਕਲੀਆਂ ਲਈ, ਅਧੂਰਾ ਕਰਮ ਛੱਡ, ਆਖਰ ਇਕ ਦਿਨ, ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਕਣ ਹੋ ਨਿੱਬੜਦਾ, ਐਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਸੀ ਕਿ ਫੁੱਲ ਦੀ ਉਮਰ ਥੋੜੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਮਹਿਕ ਵਧੇਰੀ! ਮਹਿਕ ਲੰਮੇਰੀ!! ਮਹਿਕ ਚੰਗੇਰੀ!!!

ਨਜ਼ਮ: ਜੀਉਣ ਦਾ ਖਿਆਲ....

ਜੀਉਣ ਦਾ ਖਿਆਲ ਅੱਜ ਫੇਰ, ਦਿਲ ਕੀਤਾ, ਕਿ ਤੈਨੂੰ ਕੁਝ ਕਹਾਂ, ਜੋ ਚਿਰਾਂ ਦਾ ਅੰਦਰ ਹੀ ਅੰਦਰ ਮੇਰਾ ਆਪਾ ਖੋਰਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ! ਯਾਦ ਹੈ ਕਦੇ ਆਪਣਾ ਇਕੱਠਿਆਂ ਦਾ, ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਅੱਖ ਦੇ ਕੈਮਰੇ 'ਚ ਕੈਦ ਕਰਨਾ ਖਲਾਅ ਵਿੱਚ ਬਿਨ ਪਰਾਂ ਤੋਂ ਤਰਨਾ ਨੀਂਦ ਨੂੰ ਅੱਖਾਂ 'ਚ ਭਰ ਕੇ ਖਰਨਾ ਜੀਂਦੇ ਜੀਅ ਕਦੀ ਕਦੀ ਮਰਨਾ ਕਦੀ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਆਪੇ ਤੋਂ ਚਲੇ ਜਾਣਾ, ਵਾਪਸ ਆ ਕੇ ਖਾਲੀ ਖਾਲੀ ਆਪੇ ਨੂੰ ਟੋਹਣਾ, ਅਧੂਰੇਪਣ ਜਿਹੇ ਨਾਲ ਭਖਦੇ ਜਿਸਮ ਨੂੰ ਛੋਹਣਾ। ਕਦੀ ਕਦੀ ਮਨ ਦਾ ਦੂਰ ਦਿਸਦੇ ਰੁੱਖ ਦੀ ਛਾਵੇਂ, ਬਹਿਣਾ ਲੋਚਣਾ ਕੱਲੇ ਹੋ ਕੁਝ ਸੋਚਣਾ 'ਕੱਠੇ ਹੋ ਕੁਝ ਸੋਚਣਾ ਪਰ ਦਿਲ ਦਾ ਰਾਜ਼ ਦਫ਼ਨ ਕਰਨਾ ਸਾਹਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ। ਕਦਮ ਨਾਲ ਕਦਮ ਮਿਲਾ, ਵਗਦੀ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਕੰਢੇ ਤੁਰਨਾ, ਤੁਰਨਾ ਜਾਂ ਭੁਰਨਾ, ਨੈਣਾਂ 'ਚ ਨੈਣ ਪਾ, ਵਾਪਸ ਮੁੜਨਾ। ਹਾਂ, ਯਾਦ ਆਇਆ, ਸੱਚ ਦੱਸੀਂ! ਤੂੰ ਉਸ ਦਿਨ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਓਹਲੇ ਹੋ ਕੇ ਏਸ ਨਦੀ ਨੂੰ ਕੀ ਕਿਹਾ ਸੀ? ਇਹ ਸੁੱਕ ਕਿਉਂ ਰਹੀ ਏ? ਇਹ ਮੁੱਕ ਕਿਉਂ ਰਹੀ ਏ? ਇਹ ਸਾਡੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਅੱਜ ਫੇਰ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਤੇ ਲੁਕ ਕਿਉਂ ਰਹੀ ਏ? ਸ਼ਾਇਦ ਤੇਰੇ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਮਰਦੀ ਹੋਈ ਨਦੀ ਹੀ ਬੋਲ ਪਵੇ। ਜੇ ਆਪਾਂ ਆਪਣਾ ਸੁਪਨਾ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇ ਦਈਏ, ਸ਼ਾਇਦ ਇਹਨੂੰ ਕੁਝ ਚਿਰ ਹੋਰ ਜੀਉਣ ਦਾ ਖਿਆਲ ਆ ਜਾਵੇ, ਹਾਂ ਸੱਚ, ਸ਼ਾਇਦ ਇਸਨੂੰ ਵੀ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰਨ ਦਾ ਅਣਮੁੱਲਾ, ਅਣਛੋਹਿਆ, ਅਣਹੋਇਆ, ਅਨੋਖਾ ਕਮਾਲ ਆ ਜਾਵੇ! ਜੀਉਣ ਦਾ ਖਿਆਲ ਆ ਜਾਵੇ!!

ਨਜ਼ਮ: ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ.....

ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਸਮਿਆਂ ਤੋਂ ਜਿਹੜੀ ਕਸ਼ਮਕਸ਼, ਮੇਰੇ ਜਜ਼ਬਾਤ ਦੇ ਘੇਰੇ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਉਹ ਅੱਜ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਈ ਏ! ਅੱਜ ਸੱਚ, ਮੇਰੇ ਮਨ ਦੀ ਦਹਿਲੀਜ਼ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਰਿਹਾ ਏ। ਲੈ ਸੁਣ, ਨਿਆਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਾਸ਼! ਤੂੰ ਬੁਝਾਰਤ ਨਾ ਹੋ ਕੇ ਖੁੱਲੀ ਕਿਤਾਬ ਹੁੰਦੀ! ਜਾਂ ਪੱਲਰਦੀ ਆਸ ਹੁੰਦੀ! ਹੋਰ ਸੁਣ, ਪਿਆਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਾਸ਼! ਤੂੰ ਚੁੱਪ ਦੀ ਚੀਕ ਨਾ ਹੋ ਕੇ, ਪ੍ਰੀਤ ਦਾ ਗੀਤ ਹੁੰਦੀ! ਜਾਂ ਸਾਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਤ ਹੁੰਦੀ! ਜਾਂ ਮਿੱਠਾ ਜਿਹਾ ਮੀਤ ਹੁੰਦੀ! ਪਰ ਭੁੱਲ ਕੇ ਕਦੀ ਵੀ ਰੀਤ ਨਾ ਹੁੰਦੀ! ਨਿਰੀ ਰੀਤ ਨਾ ਹੁੰਦੀ! ਬਲਕਿ  ਹਾਂ ਇਕ ਮਾਣਮੱਤਾ ਮੋਹ ਭਰਿਆ ਪਿਆਰਾ ਜਿਹਾ ਨਿਆਰਾ ਜਿਹਾ ਗੀਤ ਹੁੰਦੀ!

ਨਜ਼ਮ: ਲੋਹੇ ਦੀ ਕੁਰਸੀ.....

ਲੋਹੇ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਬੇਦੋਸ਼ੇ ਖ਼ੂਨ 'ਚੋਂ ਨਿੱਕਲੀਆਂ ਚੀਕਾਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੁਣਦੀ, ਲੋਹੇ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਜਿਉਂ ਹੋਈ। ਪਰ ਇਹ ਹੈ ਦੁਨਿਆਵੀ, ਮਜ਼ਲੂਮਾਂ ਤੇ ਹਾਵੀ, ਵਰਤਾਉਂਦੀ ਭਾਵੀ। ਲਗਭਗ! ਸਾਰੇ ਹੀ ਜੀਵਾਂ 'ਨ ਇਸਦਾ ਹੈ ਵੈਰ, ਇਹ ਨਹੀਂ ਮੰਗਦੀ ਕਿਸੇ ਦੀ ਖੈਰ! ਬੰਬਾਂ ਦੇ ਢੇਰਾਂ ਤੋਂ ਵਾਹਵਾ ਦੁਰ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ, ਮਹਿਫ਼ੂਜ਼ ਹਥਿਆਰਾਂ 'ਚ ਘਿਰੀਓ ਅਰਾਮ ਫ਼ਰਮਾਅ ਰਹੀ ਹੈ। ਮਗਰ, ਮਜ਼ਲੂਮਾਂ ਦੀ ਹਿੱਕੜੀ ਤੇ ਡਾਹੀ ਗਈ ਏ, ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਾਕਮ ਵਲੋਂ। ਹੌਕੇ, ਹੰਝੂ, ਹਾੜੇ ਨਹੀਂ ਪਿਘਲਾਅ ਸਕਦੇ ਇਸਨੂੰ, ਇਸਦਾ ਲੋਹਾ, ਟੈਂਕਾਂ ਅਤੇ ਬੰਬਾਂ ਦੇ ਲੋਹੇ ਨਾਲ ਹੂ-ਬਹੂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਵਹਿਸ਼ਤ, ਦਹਿਸ਼ਤ ਦਾ ਸੁਮੇਲ, ਖੂਨੀ, ਡਾਢੀ, ਬਗਾਨੀ ਲੋਹੇ ਦੀ ਕੁਰਸੀ! ਬੇਦਰਦ ਲੋਹੇ ਦੀ ਕੁਰਸੀ!!